Bir tesisatı projelendiren mühendisin görevi; var olan veya yeni yapılacak olan bir boru hattında verilmiş çalışma şartları altında, en uygun kontrol imkanını verecek vana, diğer armatürler, vb.. ile en uygun boruları seçmektir. Vanalarda da; debi, çalışma basıncı, sıcaklık, akışkan, korozyon vb.. ile ilgili kabuller ve standartlarla, yönetmeliklerin öngördüğü şartları yerine getirecek armatürün, tipi, anma ölçüsü, anma basıncı, malzemesi vb..’nin tespiti gereklidir.
Vanalar, tahrik şekillerine göre el kumandalı olabilecekleri gibi, çeşitli şekilde (elektrikle, pnömatik, v.d.) tahrik edilen ayar vanalarından da söz edebiliriz. Vanalar, tesisatta öngörülen en büyük debiyi geçirebilmeli, aynı zamanda ayar için gerekli küçük debilerde de fonksiyonunu yerine getirebilmelidir.
Akış Kontrol Şekline Göre Vana Seçim Tablosu
Vana Çeşitleri | |||||||
Akış Kontrol Şekli | Glob Vana | Sürgülü Vana | Kelebek Vana | Küresel Vana | Konik Vana | Diyafram Vana | Pistonlu Vana |
Kapama | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 |
Kısma, Ayar | 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 2 | 2 |
1 = Mükemmel; 2 = Tatminkar; 3 = Uygun Değil |
İşletme Kriterlerine Göre Vana Seçim Tablosu
Vana Çeşitleri | |||||||
Kriterler | Glob Vana | Sürgülü Vana | Kelebek Vana | Küresel Vana | Konik Vana | Diyafram Vana | Pistonlu Vana |
Sızdırmazlık | 3 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 |
Kısma, Ayar İmkanı | 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 2 | 2 |
Korozyona Dayanım | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 | 2 |
Basınç Kaybı | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 3 |
Yer İhtiyacı | 3 | 2 | 1 | 2/3 | 2/3 | 3 | 3 |
Ağırlık | 3 | 2 | 1 | 3 | 3 | 3 | 3 |
Kullanma Kolaylığı | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 |
Isıtma/ İzolasyon | 3 | 3 | 1 | 2 | 2 | 2 | 3 |
Kirlenme Tehlikesi | 3 | 3 | 1 | 2 | 2 | 1 | 3 |
Montaj Kolaylığı | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 |
Tamirat Kolaylığı | 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | 3 | 2 |
Yüksek Basınç | 1 | 2 | 2/3 | 2 | 1/2 | 3 | 3 |
Yüksek Sıcaklık | 1 | 3 | 2/3 | 3 | 2 | 3 | 2 |
Koç Darbeleri | 1 | 1 | 3 | 3 | 3 | 1 | 1 |
1 = Mükemmel; 2 = Tatminkar; 3 = Uygun Değil |
Debi Faktörlerine Göre Vana Seçim Tablosu
Debi Faktörü, KV (m3 / saat) | ||||||||
Anma Ölçüsü | Glob Vana | Sürgülü Vana | Kelebek Vana | Küresel Vana | Konik Vana | Diyafram Vana | Pistonlu Vana | |
Tam Geç. | Dar Geç. | |||||||
DN15 | 4-7,5 | 8-12 | 10-14 | 9-12 | 1,5-2 | 3,5-5 | ||
DN20 | 7-11,5 | 10-16 | 21-25 | 9-14 | 15-20 | 3-3,5 | 6-8,5 | |
DN25 | 12-16 | 17-25 | 35-45 | 15-22 | 20-30 | 5-8 | 10,5-14 | |
DN32 | 19-22 | 30-50 | 60-75 | 25-40 | 35-50 | 7,5-12,5 | 15,5-20,5 | |
DN40 | 30-35 | 55-95 | 95-120 | 43-80 | 75-100 | 12-20 | 24-32 | |
DN50 | 40-55 | 100-180 | 85-150 | 155-200 | 70-110 | 100-160 | 21-34 | 38-50 |
DN65 | 75-82 | 150-250 | 195-250 | 430-620 | 125-180 | 200-300 | 30-68 | 53-70 |
DN80 | 120-135 | 400-600 | 300-420 | 980-1100 | 350-400 | 500-800 | 44-90 | 80-105 |
DN100 | 175-190 | 600-1100 | 500-800 | 1600-2000 | 550-670 | 700-1200 | 77-150 | 120-165 |
DN125 | 275-300 | 1000-1500 | 800-1150 | 2700-3300 | 940-1100 | 108-235 | 190-255 | |
DN150 | 385-430 | 1500-2200 | 1250-2100 | 4100-4600 | 1350-1550 | 145-385 | 260-360 | |
DN200 | 720-750 | 2500-4000 | 2450-4000 | 8000-8600 | 2150-2500 | 305-790 | 440-590 |